مدیر اخلاق و فرهنگ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان، پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب را، نقشه‌ای جامع برای تربیت نیروهای کارآمد، نوآوری در علوم اسلامی و پاسخگویی به نیازهای پیچیده دنیای امروز خواند و گفت: حوزه‌های علمیه امروز بیش از هر زمان دیگری باید با درک مقتضیات روز و تقویت پیوند با جامعه، نقش تاریخی خود در احیای تمدن اسلامی را ایفا کنند.
حجت‌الاسلام عباس محمدی، مدیر اخلاق و فرهنگ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد گفت: پیام امام خامنه‌ای در شرایطی صادر شده که جهان اسلام با بحران‌های عدیده‌ای مواجه است. این پیام در واقع یادآور تاریخ پرافتخار و نقش بی‌بدیل حوزه‌های علمیه در احیای علوم اسلامی است. همان‌طور که بازتأسیس حوزه علمیه قم به‌دست آیت‌الله العظمی حائری در دوره‌ای تاریک، جانی تازه به علوم اسلامی بخشید، امروز نیز حوزه‌های علمیه باید با شناخت دقیق از شرایط و نیازهای روز، رسالت تاریخی خود را بازتعریف کنند.
وی با اشاره به تجربه تاریخی فقاهت شیعه و لزوم توسعه ظرفیت‌های علمی، گفت: علما همواره از پیشگامان پاسخگویی به نیازهای زمان خود بوده‌اند. به‌عنوان نمونه، شیخ طوسی با نگارش کتاب «المبسوط» توانست فقه شیعه را از حالت پراکنده و ساده به یک نظام منسجم تبدیل کند. در دوران معاصر نیز نیازمند فقیهانی هستیم که در عرصه‌هایی همچون فقه نظام‌های اجتماعی، فناوری و روابط بین‌الملل نظریه‌پردازی کنند، همان‌طور که امام خمینی(ره) با طرح نظریه ولایت فقیه، الگوی نوینی از اجتهاد پویا ارائه دادند.
تربیت نیروهای پاسخگو و انقلابی: آموزه‌ای از تاریخ معاصر
مدیر اخلاق و فرهنگ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان با تأکید بر اهمیت تربیت نیروهای کارآمد، افزود: مطالعه تاریخ معاصر نشان می‌دهد که شاگردان حوزه‌های علمیه، همچون شهید مطهری و شهید بهشتی، توانستند با شناخت مقتضیات زمان و تسلط بر مبانی دینی، الگویی از روحانیت روشن‌فکر و کارآمد ارائه دهند. امروز نیز حوزه باید در مسیر تربیت نیروهایی گام بردارد که بتوانند همچون این بزرگان، پاسخگوی مسائل و شبهات روز باشند.
حوزه علمیه؛ سنگر دفاع از هویت دینی در برابر دشمنان
وی با تأکید بر نقش تاریخی حوزه در دفاع از هویت دینی تصریح کرد: فتوای تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی، اقدامات مرحوم مدرس در مقابله با قرارداد ۱۹۱۹، و ایستادگی امام خمینی(ره) در برابر کاپیتولاسیون، نمونه‌هایی از نقش حوزه‌های علمیه در صیانت از هویت دینی و فرهنگی جامعه است. امروز نیز حوزه باید با تسلط بر ابزارهای جنگ نرم، به‌ویژه در فضای مجازی، در مقابله با تهدیدات دشمن به‌عنوان پیشگام عمل کند.
تعامل حوزه و دانشگاه، ضرورتی برای تولید علم اسلامی
حجت‌الاسلام محمدی درباره اهمیت همکاری حوزه و دانشگاه، اظهار داشت: در تاریخ تمدن اسلامی، همکاری میان نهادهای علمی نتایج پرباری به‌همراه داشته است. از جمله بیت‌الحکمه در عصر عباسی و مکتب اصفهان در دوره صفویه، همچنین پس از انقلاب نیز، اقداماتی نظیر تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی به‌دست آیت‌الله طبسی(ره) نشان‌دهنده اهمیت تعامل سازنده میان حوزه و دانشگاه است، لذا این همکاری‌ها می‌تواند به تولید الگوهای کارآمد اسلامی برای اداره جامعه منجر شود.
روحیه نوآوری، ضرورت امروز حوزه‌های علمیه
مدیر اخلاق و فرهنگ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان با اشاره به نقش نوآوری در تاریخ علم، گفت: ابن‌سینا در پزشکی، خواجه نصیرالدین طوسی در نجوم و علامه حلی در فقه، نمونه‌هایی از تأثیر نوآوری‌های علمی در تمدن اسلامی هستند. در دوران معاصر نیز، شهید صدر با ارائه «اقتصادنا» و علامه طباطبایی با نگارش «المیزان»، الگوهایی ماندگار از نوآوری در علوم اسلامی را خلق کردند. حوزه‌های علمیه امروز نیز باید با روحیه ابتکار، به‌صورت فعال به موضوعات جدید ورود کنند و نظریه‌های کارآمد برای مدیریت جامعه اسلامی ارائه دهند.
پیوند میان روحانیت و مردم، راز موفقیت اجتماعی
وی با تأکید بر حفظ پیوند میان روحانیت و مردم گفت: رمز موفقیت حرکت‌های اجتماعی در تاریخ معاصر، ارتباط نزدیک روحانیت با توده مردم بوده است. نمونه‌های بارز آن را می‌توان در اقدامات مرحوم آیت‌الله کاشانی در نهضت ملی شدن نفت، امام خمینی(ره) در رهبری انقلاب اسلامی، و شهید بهشتی در تعامل با اقشار مردم مشاهده کرد، بنابراین حوزه‌های علمیه نیز امروز باید با حضور فعال در میان مردم و فهم دغدغه‌های آنان، این اتحاد تاریخی را حفظ و تقویت کنند.
تربیت نیروهای متعهد برای آینده انقلاب
مدیر اخلاق و فرهنگ معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خراسان با اشاره به اهمیت تربیت نسل آینده، اظهار داشت: در صدر اسلام، پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان معصوم(علیهم‌السلام) با پرورش شاگردانی چون سلمان و مالک اشتر، زیرساخت‌های آینده جامعه اسلامی را پایه‌ریزی کردند. امام صادق(علیه‌السلام) نیز با تربیت افرادی چون هشام بن حکم و زراره، نقش مهمی در حفظ و گسترش معارف شیعه ایفا کرد. امروز نیز حوزه‌های علمیه باید با تربیت نیروهای بصیر و متعهد، آینده انقلاب اسلامی را تضمین کنند.
زهد و تقوا؛ پشتوانه اعتماد عمومی به روحانیت
وی با اشاره به سبک زندگی ساده بزرگان شیعه گفت: زهد و تقوای علمای برجسته شیعه همچون شیخ انصاری، شیخ فضل‌الله نوری، آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره)، عامل اصلی اعتماد عمومی به روحانیت بوده است. امروز نیز پرهیز از دنیاگرایی و پایبندی به تقوا، شرط لازم برای تأثیرگذاری روحانیت در جامعه است.
ضرورت به‌روزرسانی برنامه‌های درسی حوزه‌های علمیه
وی در پایان تأکید کرد: تحول در شیوه‌های آموزشی و متون درسی همواره در تاریخ علمی شیعه مورد توجه بزرگان بوده است. افرادی نظیر محقق حلی، علامه حلی و شیخ انصاری، با نوآوری در این حوزه‌ها، تحولات عمیقی ایجاد کردند. در شرایط کنونی نیز، ضروری است که نظام آموزشی حوزه‌ها با مسائل جدید و پیچیدگی‌های عصر حاضر همگام شود. پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب، نقشه راهی جامع برای تحول حوزه‌های علمیه است که می‌تواند این نهاد مقدس را به قطب اصلی تفکر اسلامی در جهان معاصر تبدیل کند.
